Dat een draaiende molen ook een levende molen is bewijst de steeds blijvende en terugkomende grote en kleine onderhoudswerken.
De kleine onderhoudswerken worden door de molenaars zelf gedaan. Bij grote werkzaamheden wordt een gespecialiseerd molenmaker aangesproken.
Hieronder een overzicht van de uitgevoerde werkzaamheden.
Staart en schoren/zwepen:
Door zijn enorme lengte en gewicht is de staart steeds meer aan het doorbuigen, op de noordzijde rust hij al op de gaanderij.
De staart werd reeds een 5-tal cm naar boven getrokken via de bouten en spanijzers in de kap. De spanijzers aan de schoren kunnen niet verder aangespannen worden omdat zo de staart naar binnen zou getrokken worden.
In november 2011 werden de schoren (of zwepen) gelost en hoger op de staartbalk vastgemaakt om een beter duwend effect te krijgen op de staartbalk. Dit werd door de molenaars gedaan onder begeleiding van molenmaker Peussens. Sinds enige tijd is de staart terug gezakt en moesten de (door houtrot aangetaste) zwepen vervangen worden. Deze werken werden uitgevoerd in de de zomer van 2020.
Mechanische molen:
Om de windloze dagen op te vangen hebben de molenaars een mechanische molen gerestaureerd met een steenkoppel van 75cm diameter. Hiervoor werden nieuwe kammen gemaakt en een nieuwe steenkist. Deze molen wordt aangedreven door een elektromotor.
Koning (of staande as):
Het blok waarop de koning rust is met 3,5 cm verhoogd, zodat de koning evenveel naar boven is gekomen, daardoor is de ingreep van het vangwiel en het bovenste rondsel flink verbeterd. Hierdoor draait de molen veel soepeler.
De pen in de kop van de koning is vastgezet in epoxy hars omdat het hout rondom te slecht was om spieën te kunnen vasthouden. Het geheel is afgedekt met een ijzeren plaat.
Wieken:
Alle zoomlatten van het hekwerk waren aangetast door houtrot en werden vervangen door de molenaars. In het najaar van 2021 werden de wieken doorgehaald en de assekop gecontroleerd door molenmaker Adriaens. De spieën die de wieken vastzetten werden hierbij vervangen.
Klopkever:
Enkele moerbalken waren aangetast door de grote klopkever (houtworm). In tegenstelling tot de kleine klopkever (= memel) tast deze het hardhout aan (eik, beuk, ...). De molen werd gedurende 2 dagen vergast zodat alle houtetende insecten (en anderen) verdelgd werden.
Molenas:
Door het steeds krimpen van de penbalk en de voeghouten heeft de molenas steeds de neiging naar achter te schuiven. Hierdoor wordt de ingreep van de kammen van het vangwiel op de spillen van de bovenbonkelaar te groot waardoor er meer sleet optreedt en de molen stroever draait. Onze molenaars hebben daarom de molenas reeds 2 maal 3,5 cm terug naar voor geschoven.
Molenromp:
De kaleilaag (= bezetting van zand en kalk op de buitenmuur) heeft erg te lijden gehad door vorstschade en mosbegroeiing. Een gespecialiseerde firma heeft de voegen 5 cm uitgeslepen en met een beter voegsel terug ingevoegd.
De molenaars witkalken de romp geregeld zoals dat vroeger gebeurde, met luchthardende gebluste kalk.
Builen:
Sinds enige tijd hebben we een (zelfgemaakte) klopbuil zodat we zelf tarwemeel kunnen builen tot bloem. Vermits we slechts een rendement hebben van gemiddeld 60% is deze bloem productie eerder beperkt en enkel op bestelling.
Steenscherpen:
In mei 2012, juli 2014 en juli 2016 werd een steenkoppel (Duitse Basaltsteen) gescherpt door de molenaars opnieuw uitgebalanceerd.
Andere gedane werken:
* In september 2012 werd de molen behandeld tegen huiszwam door middel van injecties in de muur. * maart 2015: vervangen voorhekken * maart 2015: vervangen schoren gaanderij + vervangen enkele planken gaanderij * maart 2015: vervangen bekleding van de vang * januari 2017: door zwam aangetaste voeghouten vervangen/herstellen en vervangen aangetaste korte spruit * november 2017: uitgebreide inspectie door monumentenwacht * januari 2019: herpositioneren losgekomen 4-tak rijn in molensteen * voorjaar 2019: in gebruik name en uittesten mechanische boerenmolen
* zomer 2020: vervangen aangetast houtwerk voorkeuveldend, vervangen lange zwepen en optrekken staartbalk & vangen beplanking van de gaanderij
* najaar 2021: Uitlijnen voorste steenkoppel en doorhalen wieken door molenmaker Adriaens, herstellen van de leien op de kap en vervangen raamdorpels door dakwerker Flebus, herstellen van de luias door de molenaars
* mei 2022: Witkalken van de molenromp en schilderen van alle ramen en deuren
Op stapel staande werken:
* Witkalken van de molenromp (jaarlijks)
Aartselaar:
In 2011 werd onze ploeg molenaars aangesproken door de gemeente Aartselaar om de standaardmolen aldaar, de Molen van 't Heiken, terug in beweging te zetten. Elke zondag zorgt een vrijwillige molenaar ervoor dat deze molen terug kan draaien. De omstandigheden zijn helaas niet ideaal wegens de vele gebouwen rond de molen.
Comments